5.7.09

Horti malabarici: Colinil (Polygala)

HORTI
MALABARICI
PARS PRIMA,
DE VARII GENERIS
ARBORIBUS
E T
FRUTICIBUS SILIQUOSIS
Latinis, Malabaricis, Arabicis, Brachmanum characteribus nominibusque expressis,
Adjecta Florum, Fructuum, Seminumque nativæ magnitudinis vera delineatione,
colorum viriumque accurata descriptione,
A D O R N A T A
Per Nobilissimum ac Generosissimum D. D.
HENRICUM VAN RHEDE TOT DRAAKESTEIN,
Toparcham in Mydrecht, quondam Malabarici Regni Gubernatorem supremi Consessus apud Indos Belgas Senatorem Extraordinarium, nunc vero Equestris Ordinis nomine Illustribus ac Præpotentibus Provinciæ Ultrajectinæ Proceribus adscriptum,
E T
THEODORUM JANSON. AB ALMELOVEEN, M. D.
Notis adauxit, &Commentarits illusiravit
JOANNES COMMELINUS.

AMSTELÆDAMI.
Sumptibus Viduæ
Amstelodami Sumptibus Joannis van Someren, Hærudum Joannis van Dyck, Henrici et Viduæ Theodori Boom
Anno 1686





Colinìl ling. Bram. Schéra-Punca est arbuscula humilis, altitudine duum triumve pedum.

Radix fibrosa cortice albicante seu russo, qui saporis est amari & subacris, intus lignosa & albicans, odoris nullius.

Stipes quatuor digitos crassus evadit, ramosque maxime transverfum diffundit, estque ligno duro, cortice sub cinerea crusta viridi, qui saporis est amari & mordacis.

Folia, quæ in surculis angulatis, tenuibus, viridibus, hinc inde parvis petiolis proveniunt , parva, oblongo-rotunda, anteriùs rotunda ora ac maxima latitudine versus superiora ad petiolum in angustum rectis oris contracta, in recta parte viroris communis , in adversa hyali seu viridisubcoerulei , in utraque surdi, saporis subacris & subamari, ac languidi ardoris diutiùs masticata.

Ex costula, quæ in adversa tantum parte eminet, Venæ obliquè & rectà transversim excurrunt ductu parallelo in marginem incurrentes, tradu in recta & adversa parte conspicuo, cùm franguntur, ad tractum venarum angulo ad costam concurrente se dividunt. Foliis sapor amarus &
mordax.

Flores parvi sunt & fabacci, constantes quatuor foliis, unum unguli-forme, clausum ac multum inflexum cum stylo, quem continet, ungulam constituens, estque viridialbicans; duo angustiora una interiori ora recta valde faturo ac rosaceo rubore ungulam ad latus complectentia; quartum, versus quod ungula inflexa & aperta est, latum, primùm folia duo cum úngula circumplectens, dein flore aperto versus exteriora reflexum, situm versus summitatem petioli floriferi.

Sty/us viridis, cavus instar thecæ, filamentum viride, quod e germine siliquoso prodit, complectens, ac superiori parte in parva ac tenuia stamuncula quæ apicibus flavis nodulata sunt, sissus & ad concavam partera uno filamento libero, qui flavo quoque apice nodalatus est, obductus

Floribus deciduis succedunt Siliquæ oblongæ, anguatæ, tenues, planæ &ad unam partem nonnihil inflexæ, duos trefve pollices longæ, glabræ, primùm virides, dein rubrosuscescentes.

Semina seu Fabæ, quæ intus sunt, à se mutuo per ipsam carnem siliquæ sejunctæ, oblongo-rotundæ, planæ, cum sua longitudine jacentes in longitudine siliquarum, cum umbilico ventri siliquarum affixæ, primùm virides, dein nigricantes.

Præter siliquas Fructus nothi virides, tenuiter pilosi ac durioli surculis sæpe insidere conspiciuntur, qui in vertice sunt foramine pertusi & intus cavi.

Bis in anno fert Flores & Fructus tempore pluvioso & æstivo.

VIRES EJUS.
Succus ex ea extractus addito momento mellis servit pro oris pustulis, ore cum eo peruncto. Radix trita & decocta in lacte Coqui India conducit in morbo facro factà perunctione.

Magnam hauc plantam cum præcedente obtinere addinitatem, ex plerisque ejus pattibus liquet ; quare & non incommodè Polygam lndicam minorem, siliquis recurrís, vocari poffe, existimem. An autem etiam Indigo præbeat, quamvis verosimile videtur, afferere non ausim : multo minus eandem esse cum Madagascarensium Beuhets, cum ejus florem odoratissimum testentur, hujus autem inodorus olservetur. Hernandes & Recchius Historiæ Mexiocanae lib. 410, binas quoque plantas descrbunt, quæ coeruleo tungunt colore, quarum utramque vocant Xiuhquilits Pitzabac, seu aun tenuifoliam, ipsum autem pigmentum coeruleum sive Indigo Mohuitli & Tlevohuilli. Neutra autem cum hic descripta planta, quadrat. Prior verò eadem videtur cum Caachiva secunda Pisonis.

Ei kommentteja :